niedziela, 18 maja 2008
Małe forum
W razie jakiś pytań, bądź problemów proszę pisać pytania jako komentarze, a ja postaram się odpowiedzieć w jak najszybszym czasie.
Laureaci Nagród Nobla w dziedzinie fizyki [edytuj]
Lata 2001-2007 [edytuj]
- Albert Fert (½)
- Peter Grünberg (½)
- za odkrycie gigantycznego magnetooporu
- John C. Mather (½)
- George F. Smoot (½)
- za odkrycie, że kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła ma postać promieniowania ciała doskonale czarnego i za odkrycie anizotropii tego promieniowania
- Roy Glauber (½)
- za teoretyczny opis zachowania cząstek światła
- John Hall (¼)
- Theodor Hänsch (¼)
- za wkład w rozwój precyzyjnej spektroskopii laserowej
- David J. Gross
- H. David Politzer
- Frank Wilczek
- za opracowanie teorii asymptotycznej swobody w silnych oddziaływaniach między cząsteczkami elementarnymi
- Aleksiej Aleksiejewicz Abrikosow
- Witalij Łazarewicz Ginzburg
- Anthony James Leggett
- za pionierski wkład w rozwój teorii nadprzewodnictwa i nadciekłości.
- Raymond Davis Jr. (¼)
- Masatoshi Koshiba (¼)
- za detekcję neutrin kosmicznych (R.D. - pierwszą; M.K. - ponowną, w szczególności rejestrację neutrin pochodzących z wybuchu supernowej); dało to początek astronomii neutrinowej
- Riccardo Giacconi (½)
- za rozwój astronomii promieniowania X (konstrukcja pierwszych detektorów, odkrycie pozasłonecznych źródeł, wykazanie, że promieniowanie X jest składową promieniowania tła, i in.)
- Eric Cornell
- Wolfgang Ketterle
- Carl E. Wieman
- za uzyskanie nowego stanu materii, tzw. kondensat Bosego-Einsteina, oraz za przeprowadzenie doświadczeń nad zbadaniem jego właściwości.
Lata 1976-2000 [edytuj]
-
- Zhores I. Alferov (¼)
- Herbert Kroemer (¼)
- za osiągnięcia w dziedzinie półprzewodników heterostrukturalnych
- Jack Kilby (½)
- za wkład w wynalezienie układu scalonego
-
- Gerardus 't Hooft
- Martinus J.G. Veltman
- za wyświetlenie kwantowej struktury oddziaływań elektrosłabych
-
- Robert B. Laughlin
- Horst Störmer
- Daniel C. Tsui
- za odkrycie cieczy kwantowej ze wzbudzeniami o ładunku ułamkowym
- patrz też: efekt Halla (kwantowy), część "Ułamkowy kwantowy efekt Halla".
-
- Steven Chu
- Claude Cohen-Tannoudji
- William D. Phillips
- za rozwój metod chłodzenia i pułapkowania atomów laserem
-
- David M. Lee
- Douglas D. Osheroff
- Robert C. Richardson
- za odkrycie nadciekłości w izotopie helu-3
-
- Martin L. Perl
- Frederick Reines
- za pionierski wkład do fizyki leptonów
-
- Bertram Brockhouse
- Clifford Shull
- za pionierski wkład do rozwoju technik rozpraszania neutronów dla badań materii skondensowanej
-
- Russell A. Hulse
- Joseph H. Taylor Jr.
- za odkrycie nowego typu pulsarów, które otworzyło nowe możliwości badania grawitacji
-
- Georges Charpak
- za jego wynalezienie i rozwój detektorów cząstek, a zwłaszcza wielodrutowej komory proporcjonalnej
- Georges Charpak
-
- Pierre-Gilles de Gennes
- za odkrycie, że metody rozwinięte przy badaniu zjawisk uporządkowania w prostych układach mogą być uogólnione do bardziej złożonych form materii, na przykład ciekłych kryształów i polimerów
- Pierre-Gilles de Gennes
-
- Jerome I. Friedman
- Henry W. Kendall
- Richard E. Taylor
- za ich pionierskie badania dotyczące głęboko nieelastycznego rozpraszania elektronów na protonach i związanych neutronach, co miało istotny wpływ na rozwój modelu kwarkowego w fizyce cząstek
-
- Norman F. Ramsey(½)
- za wynalezienie metody oscylacyjnych pól i ich użycie w maserach wodorowych i zegarach atomowych
- Hans Georg Dehmelt(¼)
- Wolfgang Paul(¼)
- za rozwój techniki pułapek jonowych
- Norman F. Ramsey(½)
-
- Leon Max Lederman
- Melvin Schwartz
- Jack Steinberger
- za metodę wiązki neutrinowej i przedstawienie dubletowej struktury leptonów poprzez odkrycie neutrina mionowego
-
- J. Georg Bednorz
- Karl Alexander Müller
- za postęp w odkryciu nadprzewodnictwa materiałów ceramicznych
-
- Ernst Ruska(½)
- za jego podstawowe prace z optyki elektronowej i projekt pierwszego mikroskopu elektronowego
- Gerd Binnig(¼)
- Heinrich Rohrer(¼)
- za ich projekt skaningowego mikroskopu tunelowego
- Ernst Ruska(½)
-
- Klaus von Klitzing
- za odkrycie kwantowego efektu Halla
- Klaus von Klitzing
-
- Carlo Rubbia
- Simon van der Meer
- za ich decydujący wkład do wielkiego projektu prowadzącego do odkrycia cząstek W i Z
-
- Subramanyan Chandrasekhar(½)
- za jego badania teoretyczne procesów fizycznych istotnych dla struktury i ewolucji gwiazd
- William Alfred Fowler(½)
- za jego badania teoretyczne i doświadczalne reakcji jądrowych ważnych dla powstania pierwiastków we Wszechświecie
- Subramanyan Chandrasekhar(½)
-
- Kenneth G. Wilson
- za jego teorię zjawisk krytycznych w przejściach fazowych
- Kenneth G. Wilson
-
- Nicolaas Bloembergen
- Arthur Leonard Schawlow
- Kai M. Siegbahn
- za ich wkład do rozwoju mikroskopii laserowej i elektronowej wysokiej rozdzielczości
-
- James Cronin
- Val Fitch
- za odkrycie naruszania jednej z fundamentalnych zasad symetrii w rozpadach neutralnych mezonów K
-
- Sheldon Lee Glashow
- Abdus Salam
- Steven Weinberg
- za prace nad jednolitą teorią wzajemnego słabego i elektromagnetycznego oddziaływania cząstek elementarnych
-
- Piotr Kapica(½)
- za odkrycia w fizyce niskich temperatur
- Arno Allan Penzias(¼)
- Robert Woodrow Wilson(¼)
- za odkrycie promieniowania reliktowego
- Piotr Kapica(½)
-
- Philip Warren Anderson
- Sir Nevill Francis Mott
- John Hasbrouck van Vleck
- za fundamentalne badania teoretyczne struktury elektronowej układów magnetycznych i nieuporządkowanych
-
- Burton Richter
- Samuel Chao Chung Ting
- za ich (niezależne) odkrycie ważnej podstawowej cząstki elementarnej
Lata 1951-1975 [edytuj]
-
- Aage Niels Bohr
- Ben Roy Mottelson
- Leo James Rainwater
- za odkrycie związku między ruchem kolektywnym i ruchem jednocząstkowym i rozwinięcie teorii budowy jąder atomowych oparte na tym związku
-
- Sir Martin Ryle (½)
- za pionierskie prace w dziedzinie radioastronomii
- Antony Hewish (½)
- za odkrycie pulsarów
- Sir Martin Ryle (½)
-
- Leo Esaki (¼)
- za odkrycie tunelowania w półprzewodnikach
- Ivar Giaever (¼)
- za odkrycie tunelowania w nadprzewodnikach
- Brian David Josephson (½)
- za teoretyczne przewidzenie własności przepływu prądu nadprzewodnictwa przez barierę
- Leo Esaki (¼)
-
- John Bardeen
- Leon Neil Cooper
- John Robert Schrieffer
- za odkrycie teorii nadprzewodnictwa
-
- Dennis Gabor
- za odkrycie zasad holografii
- Dennis Gabor
-
- Hannes Olof Gösta Alfvén (½)
- za fundamentalne prace i odkrycia w dziedzinie magnetohydrodynamiki i ich owocne zastosowania do różnych działów fizyki plazmy
- Louis Eugene Félix Néel (½)
- za fundamentalne prace i odkrycia związane z antyferromagnetyzmem i ferrimagnetyzmem, które doprowadziły do ważnych zastosowań w fizyce ciała stałego
- Hannes Olof Gösta Alfvén (½)
-
- Murray Gell-Mann
- za wkład i odkrycia związane z klasyfikacją cząstek elementarnych i ich oddziaływań
- Murray Gell-Mann
-
- Luis Walter Alvarez
- za decydujący wkład w fizykę cząstek elementarnych, w szczególności za odkrycie wielkiej liczby stanów rezonansowych, co było możliwe dzięki rozwinięciu techniki korzystania z pęcherzykowej komory wodorowej i analizy danych
- Luis Walter Alvarez
-
- Hans Albrecht Bethe
- za wkład do teorii reakcji jądrowych, a szczególnie za odkrycia związane z wytwarzaniem energii w gwiazdach
- Hans Albrecht Bethe
-
- Alfred Kastler
- za odkrycie i rozwinięcie metod optycznych badania rezonansu Hertza w atomach
- Alfred Kastler
-
- Sin-Itiro Tomonaga
- Julian Schwinger
- Richard P. Feynman
- za ich fundamentalne prace w dziedzinie elektrodynamiki kwantowej, o głębokich konsekwencjach dla fizyki cząstek elementarnych
-
- Eugene Paul Wigner (½)
- za wkład w teorię jądra atomowego i cząstek elementarnych, a szczególnie za odkrycie i zastosowanie w tych teoriach podstawowych zasad symetrii
- Maria Goeppert-Mayer (¼)
- J. Hans D. Jensen (¼)
- za odkrycia związane z powłokowym modelem jąder atomowych
- Eugene Paul Wigner (½)
-
- Lew Dawidowicz Landau
- za pionierskie teorie skondensowanej materii, w szczególności ciekłego helu
- Lew Dawidowicz Landau
-
- Robert Hofstadter (½)
- za pionierskie badania rozpraszania elektronu w jądrach atomowych i dokonane na tej drodze odkrycia związane ze strukturą nukleonów
- Rudolf Mößbauer (½)
- za badania rezonansowej absorpcji promieniowania gamma i odkrycie w związku z tym efektu, który nosi jego imię
- Robert Hofstadter (½)
-
- Donald Arthur Glaser
- za wymyślenie komory pęcherzykowej
- Donald Arthur Glaser
-
- Emilio Gino Segrè
- Owen Chamberlain
- za odkrycie antyprotonu
-
- Paweł Czerenkow
- Ilja Frank
- Igor Tamm
- za odkrycie i wyjaśnienie efektu Czerenkowa
-
- Chen Ning Yang
- Tsung-Dao Lee
- za wnikliwe zbadanie tak zwanego prawa zachowania parzystości, co doprowadziło do ważnych odkryć w związku z cząstkami elementarnymi
-
- William Bradford Shockley
- John Bardeen
- Walter Houser Brattain
- za badania półprzewodników i wynalezienie tranzystora
-
- Willis Eugene Lamb (½)
- za odkrycia związane ze strukturą subtelną widma wodoru
- Polykarp Kusch (½)
- za precyzyjne określenie momentu magnetycznego elektronu
- Willis Eugene Lamb (½)
-
- Max Born (½)
- za fundamentalne badania w dziedzinie mechaniki kwantowej, szczególnie za statystyczną interpretację funkcji falowej
- Walther Bothe (½)
- za metodę koincydencji i odkrycia dokonane tą metodą
- Max Born (½)
-
- Frits (Frederik) Zernike
- za przedstawienie metody kontrastu fazowego, szczególnie za wymyślenie mikroskopu fazowo-kontrastowego
- Frits (Frederik) Zernike
-
- Felix Bloch
- Edward Mills Purcell
- za rozwinięcie nowych metod w obszarze precyzyjnych magnetycznych metod jądrowych i za odkrycia dokonane przy ich zastosowaniu
-
- Sir John Douglas Cockcroft
- Ernest Thomas Sinton Walton
- za ich pionierskie prace związane z przekształceniem jąder atomowych za pomocą sztucznie przyspieszanych cząstek
Lata 1926-1950 [edytuj]
-
- Cecil Frank Powell
- za rozwinięcie metody (kliszy) fotograficznej badania procesów jądrowych i za odkrycia związane z mezonami, dokonane przy zastosowaniu tej metody
- Cecil Frank Powell
-
- Hideki Yukawa
- za przewidzenie istnienia mezonów na podstawie teoretycznej pracy dotyczącej sił jądrowych
- Hideki Yukawa
-
- Patrick Maynard Stuart Blackett
- za rozwinięcie metody komory WiJsona i za odkrycia, przy jej użyciu, w dziedzinach fizyki jądrowej i promieniowania kosmicznego
- Patrick Maynard Stuart Blackett
-
- Sir Edward Victor Appleton
- za badanie fizyki górnych warstw atmosfery, a szczególnie za odkrycie tak zwanej warstwy Appletona
- Sir Edward Victor Appleton
-
- Percy Williams Bridgman
- za wymyślenie aparatury do wytwarzania skrajnie wysokich ciśnień i za odkrycia, których dzięki temu dokonał w dziedzinie fizyki wysokich ciśnień
- Percy Williams Bridgman
-
- Wolfgang Ernst Pauli
- za odkrycie zasady wykluczania, nazwanej również zakazem Pauliego
- Wolfgang Ernst Pauli
-
- Isidor Isaac Rabi
- za metodę rezonansową obserwacji własności magnetycznych jąder atomowych
- Isidor Isaac Rabi
-
- Otto Stern
- za wkład w rozwój metody promieni molekularnych i za odkrycie momentu magnetycznego protonu
- Otto Stern
-
- nie przyznano
-
- nie przyznano
-
- nie przyznano
-
- Ernest Orlando Lawrence
- za wynalezienie i udoskonalenie cyklotronu i za wyniki uzyskane przy jego użyciu, w szczególności odnoszące się do pierwiastków sztucznie promieniotwórczych
- Ernest Orlando Lawrence
-
- Enrico Fermi
- za pokazanie istnienia nowych pierwiastków promieniotwórczych wytworzonych przez napromieniowanie neutronami i za odkrycie reakcji jądrowych wywołanych przez powolne neutrony
- Enrico Fermi
-
- Clinton Joseph Davisson
- George Paget Thomson
- za doświadczalne odkrycie dyfrakcji elektronów na kryształach
-
- Victor Franz Hess(½)
- za odkrycie promieniowania kosmicznego
- Carl David Anderson(½)
- za odkrycie pozytonu
- Victor Franz Hess(½)
-
- James Chadwick
- za odkrycie neutronu
- James Chadwick
-
- nie przyznano
-
- Erwin Schrödinger
- Paul Adrien Maurice Dirac
- za odkrycie nowych płodnych form teorii atomowej
-
- Werner Karl Heisenberg
- za stworzenie mechaniki kwantowej, której zastosowanie doprowadziło, między innymi, do odkrycia alotropowych postaci wodoru
- Werner Karl Heisenberg
-
- nie przyznano
-
- Sir Chandrasekhara Venkata Raman
- za prace dotyczące rozpraszania światła i za odkrycie zjawiska nazwanego jego imieniem
- Sir Chandrasekhara Venkata Raman
-
- Książę Louis-Victor Pierre Raymond de Broglie
- za odkrycie falowej natury elektronów - patrz - fale materii
- Książę Louis-Victor Pierre Raymond de Broglie
-
- Owen Willans Richardson
- za prace dotyczące termoemisji elektronów, a w szczególności za odkrycie prawa nazwanego jego imieniem
- Owen Willans Richardson
-
- Arthur Holly Compton(½)
- za odkrycie zjawiska (Comptona) nazwanego jego imieniem
- Charles Thomson Rees Wilson(½)
- za wynalezienie metody czynienia widzialnymi torów cząstek naładowanych elektrycznie, z wykorzystaniem kondensacji pary - patrz komora Wilsona
- Arthur Holly Compton(½)
-
- Jean Baptiste Perrin
- za prace dotyczące nieciągłej budowy materii, a szczególnie za odkrycie równowagi w procesach osadzania
- Jean Baptiste Perrin
Lata 1901-1925 [edytuj]
-
- Karl Manne Georg Siegbahn
- za odkrycia i badania w dziedzinie spektroskopii promieni X
- Karl Manne Georg Siegbahn
-
- Robert Andrews Millikan
- za prace dotyczące elementarnego ładunku elektrycznego i zjawiska fotoelektrycznego
- Robert Andrews Millikan
-
- Niels Henrik David Bohr
- za badanie i opracowanie modelu budowy atomu w 1913 oraz za rozwinięcie swojej interpretacji mechaniki kwantowej.
- Niels Henrik David Bohr
-
- Albert Einstein
- za zasługi dla fizyki teoretycznej, szczególnie za odkrycie praw rządzących zjawiskiem fotoelektrycznym w 1905,
- Albert Einstein
-
- Charles Edouard Guillaume
- za wkład jaki wniósł w precyzyjne pomiary w fizyce dzięki odkryciu anomalii w stopach niklowo-stalowych
- Charles Edouard Guillaume
-
- Johannes Stark
- za odkrycie efektu Dopplera w promieniach kanalikowych i za odkrycie rozszczepienia linii widmowych w polu elektrycznym (Efekt Starka)
- Johannes Stark
-
- Max Planck
- za odkrycie kwantów energii
- Max Planck
-
- Charles Glover Barkla
- za odkrycie charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego pierwiastków
- Charles Glover Barkla
-
- nie przyznano
-
- Sir William Henry Bragg
- William Lawrence Bragg
- za zasługi w badaniu struktury krystalicznej za pomocą promieni Roentgena
-
- Max von Laue
- za odkrycie dyfrakcji promieni Roentgena na kryształach
- Max von Laue
-
- Heike Kamerlingh-Onnes
- za badanie własności materii w niskich temperaturach, które to badania doprowadziły, interalia, do wytworzenia ciekłego helu
- Heike Kamerlingh-Onnes
-
- Nils Gustaf Dalén
- za wymyślenie automatycznych regulatorów przeznaczonych, w połączeniu z zasobnikami gazu, do zasilania światłem latarni morskich i pław świetlnych
- Nils Gustaf Dalén
-
- Wilhelm Wien
- za odkrycia dotyczące praw rządzących promieniowaniem cieplnym
- Wilhelm Wien
-
- Johannes Diderik van der Waals
- za pracę nad równaniem stanu gazów rzeczywistych i cieczy. Patrz Równanie van der Waalsa, Oddziaływania międzycząsteczkowe
- Johannes Diderik van der Waals
-
- Guglielmo Marconi
- Carl Ferdinand Braun
- za wkład w rozwój telegrafii bezprzewodowej
-
- Gabriel Lippmann
- za metodę fotograficznego odtwarzania kolorów opartą na zjawisku interferencji
- Gabriel Lippmann
-
- Albert Abraham Michelson
- za zbudowanie niezwykle precyzyjnych przyrządów optycznych i pomiary metrologiczne przeprowadzone przy ich użyciu.
- Zobacz: Interferometr Michelsona, Doświadczenie Michelsona-Morleya
- Albert Abraham Michelson
-
- Sir Joseph John Thomson
- za teoretyczne i doświadczalne badania przewodnictwa elektrycznego w gazach
- Sir Joseph John Thomson
-
- Philipp Eduard Anton von Lenard
- za pracę dotyczącą promieni katodowych
- Philipp Eduard Anton von Lenard
-
- Lord Rayleigh (John William Strutt)
- za badanie gęstości większości znanych gazów i odkrycie argonu
- Lord Rayleigh (John William Strutt)
-
- Antoine Henri Becquerel (1/2)
- za odkrycie promieniotwórczości naturalnej.
- Pierre Curie (1/4)
- Maria Skłodowska-Curie (1/4)
- za wspólne badania zjawiska promieniotwórczości odkrytego przez profesora Henri Becquerela
- Antoine Henri Becquerel (1/2)
-
- Hendrik Antoon Lorentz
- Pieter Zeeman
- za badania wpływu pola magnetycznego na zjawiska promieniowania
- Patrz: Efekt Zeemana
-
- Wilhelm Conrad Röntgen
- za odkrycie promieni X,
- Patrz: (Promieniowanie rentgenowskie)
- Wilhelm Conrad Röntgen
Zbiór praw fizycznych
Prawo Ampere'a - prawo określające siłę, z jaką pole magnetyczne o indukcji B działa na przewodnik, przez który płynie prąd o danym natężeniu I: dF = I (dL * B), gdzie dL - element przewodnika, dF - przyczynek siły działającej na element dL.
Prawo Archimedesa : Siła wyporu, jaką wywiera ciecz na zanurzone w niej ciało, jest zwrócona pionowo w górę, a jej wartość jest wprost proporcjonalna do wartości ciężaru właściwego i objętości wypartej cieczy; wartość siły wyporu wywieranej przez ciecz na dane ciało jest ograniczona objętością tego ciała.
Prawo Avogadra- podstawowe prawo dotyczące gazów doskonałych: jednakowe objętości rozmaitych gazów w tej samej temperaturze i ciśnieniu zawierają jednakowe liczby cząsteczek.
Prawo Boyle'a-Mariotte'a - jedno z podstawowych praw gazów - objętość danej masy gazu w stałej temperaturze zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do ciśnienia.
Prawa Carnota-II prawa termodynamiczne:
I prawo
Sprawność silnika termodynamicznego pracującego zgodnie z cyklem Carnota zależy jedynie od temperatur źródła ciepła i chłodnicy.
II prawo
Spośród różnych silników cieplnych najwyższą możliwą sprawność ma silnik pracujący zgodnie z cyklem Carnota
Prawo Coulomba Siła oddziaływania dwóch ładunków elektrycznych punktowych jest proporcjonalna do ich iloczynu i odwrotnie proporcjonalna do bezwzględnej przenikalności elektrycznej ośrodka oraz do kwadratu ich odległości.
Prawo Curie- prawo wyrażające zależność podatności magnetycznej c pewnych ciał paramagnetycznych od temperatury: X = C/T gdzie T - temperatura bezwzględna, C-stała charakteryzująca dany materiał. Prawo Curie nie jest spełnione w niskich temperaturach.
Prawo Daltona- prawo dotyczące gazów, które stwierdza, że całkowite ciśnienie mieszaniny gazów równe jest sumie ciśnień cząstkowych wywieranych przez poszczególne składniki tej mieszaniny.
Prawo Einsteina Każdej masie m odpowiada określona ilość energii równoważnej tej masie i wynoszącej E = mc2, gdzie c – prędkość światła.
Prawo Faradaya I. Podstawowe prawo elektrolizy
1.Masa produktu wydzielonego na elektrodzie jest proporcjonalna do natężenia prądu oraz do czasu jego przepływu.
2.Masy produktów wydzielone na elektrodzie z różnych elektrolitów pod wpływem prądu o jednakowym natężeniu w jednakowym czasie są proporcjonalne do równoważników chemicznych tych produktów.
Prawo Ficka- podstawowe prawo dyfuzji, według którego ilość dyfundującej substancji w określonym czasie, przez daną powierzchnię (prostopadłą do kierunku dyfuzji) jest proporcjonalna do pola powierzchni, gradientu (spadku) stężenia i czasu przepływu. Sformułowane zostało w 1855 przez niemieckiego fizjologa A. Ficka.
Prawa Gay-Lussaca:
1) przy stałym ciśnieniu, objętość gazu jest wprost proporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej (przemiana izobaryczna).
2) w stałej objętości ciśnienie gazu jest wprost proporcjonalne do jego temperatury bezwzględnej (przemiana izochoryczna).
3) objętości substratów i produktów gazowych reakcji chemicznych, zmierzone w tych samych warunkach pozostają w stosunku niewielkich liczb naturalnych (prawo stosunków objętościowych).
II. Podstawowe prawo indukcji elektromagnetycznej
Siła elektromotoryczna indukowana w obwodzie zamkniętym jest proporcjonalna do pochodnej strumienia magnetycznego, przenikającego przez ten obwód, względem czasu.
PRAWO GAUSSA- Strumień indukcji pola przechodzący przez zamkniętą powierzchnię ekwipotencjalną jest równy sumie ładunków zgromadzonych wewnątrz tej powierzchni.
Prawo Grahama- prawo stwierdzające, iż szybkość dyfuzji gazu jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z jego gęstości
Prawo grawitacji – powszechnego ciążenia
Każdy punkt materialny przyciąga każdy inny punkt materialny z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu mas obu punktów, a odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich wzajemnej odległości.
Prawo Haasa - prawo akustyki fizjologicznej dotyczące rozróżniania dźwięków, głosi ono, że z dwóch dźwięków pochodzących z różnych źródeł A i B, docierających do odbiorcy w odstępie czasu mniejszym od 10 ms, usłyszany będzie jedynie dźwięk pierwszy, o ile drugi nie jest głośniejszy od pierwszego o więcej niż 10 dB (gdy jest głośniejszy, wtedy będą słyszane obydwa). Prawo Haasa uwzględnia się projektując akustykę sal koncertowych itp. oraz w ambiofonii. Prawo sformułował niemiecki fizyk H. Haas.
Prawo Haüy'ego - prawo wskaźników wymiernych, jedno z podstawowych praw krystalografii mówiące, że stosunki długości odcinków odciętych ścianami kryształu można zawsze wyrazić jako stosunki trzech liczb całkowitych: h,k,l, (wskaźniki Millera) oraz, że jeśli orientacja kryształu będzie wybrana zgodnie z zasadami krystalografii, to liczby h,k,l będą względem siebie liczbami pierwszymi. Prawo to sformułował (1794) francuski chemik R.J. Haüy.
Prawo Henry'ego- prawo głoszące, że ułamek molowy xi składnika gazowego rozpuszczonego w cieczy (i nie wchodzącego w reakcje z cieczą) jest wprost proporcjonalny do ciśnienia cząstkowego pi tego składnika nad roztworem: xi = Ki (T)pi, gdzie Ki (T) jest funkcją temperatury.
Prawo Hoffa van't- prawo głoszące, że ciśnienie osmotyczne p cząsteczek substancji rozpuszczonej w roztworach rozcieńczonych (i nie ulegającej dysocjacji lub asocjacji) jest proporcjonalne do stężenia tej substancji i temperaturze bezwzględnej: Na podstawie prawa van�t Hoffa (i pomiaru ciśnienia osmotycznego) można wyznaczać masy cząsteczkowe koloidów.
Prawo Hooke'a – podstawowe prawo teorii sprężystości
Odkształcenie ciała sprężystego jest wprost proporcjonalne do obciążenia: większość materiałów konstrukcyjnych zachowuje się zgodnie z tym prawem tylko do pewnej wartości obciążenia.
Prawo Kapicy - zjawisko liniowego wzrostu oporności właściwej metali w stanie polikrystalicznym wraz ze wzrostem natężenia pola magnetycznego. Występuje w silnych polach magnetycznych.
Prawo Kirchhoffa – obwody elektryczne prądu stałego
1.Suma algebraiczna natężeń prądów w węźle sieci równa się zeru.
2.Suma algebraiczna sił elektromotorycznych w obwodzie zamkniętym równa się sumie algebraicznej spadków napięcia spowodowanych przez opór.
Regula Lenza:
Prad indukcyjny powstajacy w obwodzie ma zawsze taki kierunek ze przeciwstawia sie przyczynie jaka ten prad wywolala.
Regula ta wynika z zasady zachowania energii
Prawo Maxwella- dla klasycznego (niekwantowego) układu cząstek znajdującego się w równowadze termodynamicznej funkcja opisująca rozkład prędkości cząstek, tj. liczbę cząstek dN, dla których wartości bezwzględne prędkości zawarte są w przedziale (v,v+dv), liczba ta wyraża się wzorem: gdzie: k - stała Boltzmanna, T - temperatura bezwzględna, N - liczba cząstek w układzie, m - masa cząstki. Maxwella prawo rozkładu uzyskuje się z rozkładu Maxwella-Boltzmanna przez wycałkowanie współrzędnych przestrzennych.
Prawo Moseleya - prawo opisujące prostą proporcjonalność pomiędzy pierwiastkiem z odwrotności długości fali kwantów charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego (charakterystyczne promieniowanie) danego pierwiastka a liczbą atomową Z danego pierwiastka, przy czym proporcjonalność ta obowiązuje wewnątrz jednej, wybranej serii (np. K, L, M). Zjawisko zaobserwował (1913) uczeń E. Rutherforda Harry Gwyn Jeffreys Moseley (1887-1915). Odkrycie prawa Moseleya przyczyniło się do znalezienia interpretacji dla Z jako liczby protonów w jądrze atomu (jądro atomowe).
Prawo Nernsta- prawo równowagi fazowej, prawo głoszące, że dla dwu nie mieszających się, będących w kontakcie i pozostających ze sobą w równowadze cieczy, stosunek stężeń (ściślej aktywności) trzeciego składnika, rozpuszczonego w każdej z tych cieczy, jest stały w danych warunkach temperatury i ciśnienia. Stosunek ów nazywa się współczynnikiem podziału.
Prawa Newtona
Pierwsza zasada dynamiki (prawo bezwładności) Jeżeli na ciało nie działają żadne siły zewnętrzne (lub jeżeli siły działające wzajemnie się znoszą), to ciało pozostaje w stanie spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnie prostoliniowym.
Druga zasada dynamiki (ruch, pęd) Zmiana ilości ruchu (czyli pędu) jest proporcjonalna do siły działającej i zachodzi wzdłuż prostej, na której ta siła działa.
Trzecia zasada dynamiki (prawo akcji i reakcji) Każdemu działaniu towarzyszy równe, lecz wprost przeciwne oddziaływanie (lub siły wywoływane wzajemnym oddziaływaniem dwu ciał mają wspólną linię działania, są sobie równe i odwrotnie skierowane).
Prawo Ohma
Natężenie prądu stałego jest proporcjonalne do całkowitej siły elektromotorycznej w obwodzie zamkniętym lub do różnicy potencjałów między końcami części obwodu nie zawierającej źródeł siły elektromotorycznej.
Prawo odbicia fali
Promień fali padający, promień odbity i prostopadła do powierzchni padania leżą w jednej płaszczyźnie, kąt odbicia jest równy kątowi padania (oba mierzone od prostopadłej).
ODBICIA ŚWIATŁA
Kąt odbicia światła jest równy kątowi padania, przy czym promień padający, odbity i prosta prostopadła do powierzchni granicznej poprowadzona w punkcie padania leżą w jednej płaszczyźnie
Prawo załamania fali
Jeżeli fala nie ulegnie całkowitemu odbiciu to: załamanie zachodzi ku prostopadłej, jeżeli drugie środowisko jest gęstsze, od prostopadłej – gdy jest ono rzadsze.
Prawo Pascala
Ciśnienie wewnątrz cieczy, pozostającej w równowadze, wywołane działaniem sił powierzchniowych, ma wartość jednakową we wszystkich punktach cieczy.
Prawo Plancka- prawo opisujące emisję światła przez ciało doskonale czarne znajdujące się w danej temperaturze. Zgodnie z nim emisja (i absorpcja) światła odbywa się w porcjach (kwantach) o energii hn, gdzie h - stała Plancka, n - częstotliwość fali światła, a zależność zdolności emisyjnej e od częstotliwości fali n i temperatury T wyrażona jest wzorem (tzw. wzór Plancka): gdzie c - prędkość światła, k - stała Boltzmanna. Prawo podał M. Planck w 1900. Wprowadzenie koncepcji porcjowanej (skwantowanej) emisji i absorpcji światła było ważnym impulsem w kierunku narodzin fizyki kwantowej. Prawo promieniowania Plancka jest szczególnym przypadkiem rozkładu Bosego-Einsteina.
Prawo Poiseuille�a - prawo opisujące natężenie Q przepływu laminarnego cieczy o współczynniku lepkości dynamicznej r przez kapilarę o długości l i promieniu r, pod wpływem różnicy ciśnień DP. Prawo Poiseuille�a wyrażone jest wzorem: Prawo odkrył francuski fizyk J.L. Poiseuille (1799-1869) w 1841.
Prawa Wiena - dwa prawa opisujące promieniowanie cieplne ciał. Pierwsze, tzw. prawo przesunięć Wiena, określa zmianę położenia maksimum rozkładu natężenia promieniowania cieplnego przy zmianie temperatury. Drugie prawo Wiena określa kształt rozkładu natężenia promieniowania cieplnego w części promieniowania krótkofalowego Oba prawa można wyprowadzić z prawa promieniowania Plancka.
Prawo Raoulta- prawo dotyczące prężności pary nad roztworem doskonałym w ustalonej temperaturze.
Prawo Stokesa- Stokesa równanie, hydrodynamiczne prawo opisujące siłę oporu F towarzyszącą jednostajnemu ruchowi ciała zanurzonego w lepkim płynie, prawdziwe w przypadku małych liczb Reynoldsa charakteryzujących przepływ (Re<<1).
ZASADA SUPERPOZYCJI- Natężenie pola elektr. wytworzonego przez układ ładunków jedt równe sumie geometrycdznej natężeń pochodzących od każdego z ładunków z osobna.
Prawo Webera-Fechnera - empiryczne prawo fizjologii określające skalę reakcji ludzkich zmysłów (wzroku, słuchu) na bodźce fizykalne. Zgodnie z nim zmysły reagują na zmianę bodźca o określony procent jego aktualnego poziomu (np. wzrok reaguje na wzrost natężenia oświetlenia o 1%). Rezultatem prawa Webera-Fechnera są logarytmiczne skale służące charakterystyce tych zjawisk fizykalnych, których opis pierwotnie oparty był na subiektywnym odczuciu ich wielkości (bel, fotometryczna skala wielkości gwiazdowych). Prawo podał ogólnie E.H. Weber, zmatematyzował je G.T. Fechner.
PIERWSZA TERMODYNAMIKI
Jest prawem zachowania energii dla układów termodynamicznych i można ją sformułować następująco: zmiana energii wewnętrznej układu równa się sumie dostarczonego do układu ciepła i pracy.
DRUGA TERMODYNAMIKI
Układ nie może przekazywać ciepła innemu układowi o niższej temperaturze bez wprowadzenia zmian w otoczeniu.
Prawo zachowania
Stwierdza, że w układzie odosobnionym pewne wielkości fizyczne nie ulegają zmianie w czasie, mając zawsze tę samą wartość liczbową. Do najważniejszych należą:
– prawo zachowania pędu,
–prawo zachowania energii,
ZACHOWANIA ENERGIIZasada, zgodnie z którą w układzie izolowanym suma energii (energia całkowita) jest wielkością stałą
ZACHOWANIA ENERGII MECHANICZNEJZasada, która mówi, że podczas ruchu ciała bez siłoporu (tarcia, lepkości itp.) jego całkowita energia mechaniczna (czyli suma energii kinetycznej i potencjalnej) się nie zmienia
– prawo zachowania masy,
–prawo zachowania momentu pędu
ZACHOWANIA PĘDUCałkowity pęd układu izolowanego zachowuje stałą wartość. Oznacza to, że zmiana pędu układu może nastąpić tylko pod wpływem działania sił zewnętrznych
– prawo zachowania ładunku elektrycznego. ZACHOWANIA ŁADUNKU ELEKTRYCZNEGOW układzie ciał izolowanych elektrycznie od otoczenia ładunek elektryczny może być przenoszony między ciałami układu, ale jego łączna wartość pozostaje stała
PRAWO ZACH. ŁADUNKU- W trakcie dowolnych procesów zachodzących w izolowanym elektrycznie ukladzie całkowity ładunek nie może uledz zmianie
– prawo zachowania liczby barionowej,
–prawo zachowania liczby leptonowej,
– prawo zachowania dziwności,
– prawo zachowania izospinu.
Teoria fizyki kwantowej
-pojawiła się w latach dwudziestych naszego wieku. Oto główne założenia tej teorii:
1. Wszystkie siły powstają dzięki wymianie dyskretnych porcji energii, zwanych kwantami.
W teorii kwantowej światło zostało podzielone na małe porcje zwane fotonami. Fotony zachowują się podobnie do punktowych cząstek. Gdy dwa elektrony wpadają na siebie, odpychają się nie z powodu zakrzywienia przestrzeni, lecz dlatego, że wymieniają porcje energii – fotony.
2. Różne siły są powodowane przez wymianę różnych kwantów
W słabych oddziaływaniach biorą na przykład udział kwanty zwane cząstkami W. Podobnie za oddziaływanie silne, utrzymujące protony i neutrony wewnątrz jądra atomowego, jest odpowiedzialna wymiana cząstek elementarnych zwanych mezonami p.
Zarówno bozony W i mezony p wykryto doświadczalnie za pomocą akceleratorów.
3. Nigdy nie możemy określić jednocześnie prędkości i położenia cząstki elementarnej.
Zasada nieoznaczności stwierdza, że nigdy nie możemy być pewni, gdzie jest elektron lub jaka jest jego prędkość. Najlepsze, co możemy zrobić to obliczyć prawdopodobieństwo, że elektron pojawi się w określonym miejscu z określoną prędkością.
4. Istnieje skończone prawdopodobieństwo, że cząstka „przetuneluje”, czyli dokona skoku kwantowego, przez nieprzepuszczalne bariery.
Jeden z najprostszych eksperymentów demonstrujących zjawisko tunelowanie kwantowego rozpoczyna się od umieszczenia elektronów w pudle. Normalnie elektron nie ma wystarczającej energii, by przejść przez ścianki pudła. Jeśli klasyczna fizyka jest poprawna, elektron nigdy go nie opuści. Według teorii kwantowej istnieje jednak prawdopodobieństwo, że fala elektronu rozprzestrzeni się i przejdzie przez ścianki pudełka do świata zewnętrznego.Tunelowanie kwantowe jest wykorzystywane w diodzie tunelowej wykorzystywanych w większości dzisiejszych urządzeń elektronicznych.
Prawo Archimedesa : Siła wyporu, jaką wywiera ciecz na zanurzone w niej ciało, jest zwrócona pionowo w górę, a jej wartość jest wprost proporcjonalna do wartości ciężaru właściwego i objętości wypartej cieczy; wartość siły wyporu wywieranej przez ciecz na dane ciało jest ograniczona objętością tego ciała.
Prawo Avogadra- podstawowe prawo dotyczące gazów doskonałych: jednakowe objętości rozmaitych gazów w tej samej temperaturze i ciśnieniu zawierają jednakowe liczby cząsteczek.
Prawo Boyle'a-Mariotte'a - jedno z podstawowych praw gazów - objętość danej masy gazu w stałej temperaturze zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do ciśnienia.
Prawa Carnota-II prawa termodynamiczne:
I prawo
Sprawność silnika termodynamicznego pracującego zgodnie z cyklem Carnota zależy jedynie od temperatur źródła ciepła i chłodnicy.
II prawo
Spośród różnych silników cieplnych najwyższą możliwą sprawność ma silnik pracujący zgodnie z cyklem Carnota
Prawo Coulomba Siła oddziaływania dwóch ładunków elektrycznych punktowych jest proporcjonalna do ich iloczynu i odwrotnie proporcjonalna do bezwzględnej przenikalności elektrycznej ośrodka oraz do kwadratu ich odległości.
Prawo Curie- prawo wyrażające zależność podatności magnetycznej c pewnych ciał paramagnetycznych od temperatury: X = C/T gdzie T - temperatura bezwzględna, C-stała charakteryzująca dany materiał. Prawo Curie nie jest spełnione w niskich temperaturach.
Prawo Daltona- prawo dotyczące gazów, które stwierdza, że całkowite ciśnienie mieszaniny gazów równe jest sumie ciśnień cząstkowych wywieranych przez poszczególne składniki tej mieszaniny.
Prawo Einsteina Każdej masie m odpowiada określona ilość energii równoważnej tej masie i wynoszącej E = mc2, gdzie c – prędkość światła.
Prawo Faradaya I. Podstawowe prawo elektrolizy
1.Masa produktu wydzielonego na elektrodzie jest proporcjonalna do natężenia prądu oraz do czasu jego przepływu.
2.Masy produktów wydzielone na elektrodzie z różnych elektrolitów pod wpływem prądu o jednakowym natężeniu w jednakowym czasie są proporcjonalne do równoważników chemicznych tych produktów.
Prawo Ficka- podstawowe prawo dyfuzji, według którego ilość dyfundującej substancji w określonym czasie, przez daną powierzchnię (prostopadłą do kierunku dyfuzji) jest proporcjonalna do pola powierzchni, gradientu (spadku) stężenia i czasu przepływu. Sformułowane zostało w 1855 przez niemieckiego fizjologa A. Ficka.
Prawa Gay-Lussaca:
1) przy stałym ciśnieniu, objętość gazu jest wprost proporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej (przemiana izobaryczna).
2) w stałej objętości ciśnienie gazu jest wprost proporcjonalne do jego temperatury bezwzględnej (przemiana izochoryczna).
3) objętości substratów i produktów gazowych reakcji chemicznych, zmierzone w tych samych warunkach pozostają w stosunku niewielkich liczb naturalnych (prawo stosunków objętościowych).
II. Podstawowe prawo indukcji elektromagnetycznej
Siła elektromotoryczna indukowana w obwodzie zamkniętym jest proporcjonalna do pochodnej strumienia magnetycznego, przenikającego przez ten obwód, względem czasu.
PRAWO GAUSSA- Strumień indukcji pola przechodzący przez zamkniętą powierzchnię ekwipotencjalną jest równy sumie ładunków zgromadzonych wewnątrz tej powierzchni.
Prawo Grahama- prawo stwierdzające, iż szybkość dyfuzji gazu jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z jego gęstości
Prawo grawitacji – powszechnego ciążenia
Każdy punkt materialny przyciąga każdy inny punkt materialny z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu mas obu punktów, a odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich wzajemnej odległości.
Prawo Haasa - prawo akustyki fizjologicznej dotyczące rozróżniania dźwięków, głosi ono, że z dwóch dźwięków pochodzących z różnych źródeł A i B, docierających do odbiorcy w odstępie czasu mniejszym od 10 ms, usłyszany będzie jedynie dźwięk pierwszy, o ile drugi nie jest głośniejszy od pierwszego o więcej niż 10 dB (gdy jest głośniejszy, wtedy będą słyszane obydwa). Prawo Haasa uwzględnia się projektując akustykę sal koncertowych itp. oraz w ambiofonii. Prawo sformułował niemiecki fizyk H. Haas.
Prawo Haüy'ego - prawo wskaźników wymiernych, jedno z podstawowych praw krystalografii mówiące, że stosunki długości odcinków odciętych ścianami kryształu można zawsze wyrazić jako stosunki trzech liczb całkowitych: h,k,l, (wskaźniki Millera) oraz, że jeśli orientacja kryształu będzie wybrana zgodnie z zasadami krystalografii, to liczby h,k,l będą względem siebie liczbami pierwszymi. Prawo to sformułował (1794) francuski chemik R.J. Haüy.
Prawo Henry'ego- prawo głoszące, że ułamek molowy xi składnika gazowego rozpuszczonego w cieczy (i nie wchodzącego w reakcje z cieczą) jest wprost proporcjonalny do ciśnienia cząstkowego pi tego składnika nad roztworem: xi = Ki (T)pi, gdzie Ki (T) jest funkcją temperatury.
Prawo Hoffa van't- prawo głoszące, że ciśnienie osmotyczne p cząsteczek substancji rozpuszczonej w roztworach rozcieńczonych (i nie ulegającej dysocjacji lub asocjacji) jest proporcjonalne do stężenia tej substancji i temperaturze bezwzględnej: Na podstawie prawa van�t Hoffa (i pomiaru ciśnienia osmotycznego) można wyznaczać masy cząsteczkowe koloidów.
Prawo Hooke'a – podstawowe prawo teorii sprężystości
Odkształcenie ciała sprężystego jest wprost proporcjonalne do obciążenia: większość materiałów konstrukcyjnych zachowuje się zgodnie z tym prawem tylko do pewnej wartości obciążenia.
Prawo Kapicy - zjawisko liniowego wzrostu oporności właściwej metali w stanie polikrystalicznym wraz ze wzrostem natężenia pola magnetycznego. Występuje w silnych polach magnetycznych.
Prawo Kirchhoffa – obwody elektryczne prądu stałego
1.Suma algebraiczna natężeń prądów w węźle sieci równa się zeru.
2.Suma algebraiczna sił elektromotorycznych w obwodzie zamkniętym równa się sumie algebraicznej spadków napięcia spowodowanych przez opór.
Regula Lenza:
Prad indukcyjny powstajacy w obwodzie ma zawsze taki kierunek ze przeciwstawia sie przyczynie jaka ten prad wywolala.
Regula ta wynika z zasady zachowania energii
Prawo Maxwella- dla klasycznego (niekwantowego) układu cząstek znajdującego się w równowadze termodynamicznej funkcja opisująca rozkład prędkości cząstek, tj. liczbę cząstek dN, dla których wartości bezwzględne prędkości zawarte są w przedziale (v,v+dv), liczba ta wyraża się wzorem: gdzie: k - stała Boltzmanna, T - temperatura bezwzględna, N - liczba cząstek w układzie, m - masa cząstki. Maxwella prawo rozkładu uzyskuje się z rozkładu Maxwella-Boltzmanna przez wycałkowanie współrzędnych przestrzennych.
Prawo Moseleya - prawo opisujące prostą proporcjonalność pomiędzy pierwiastkiem z odwrotności długości fali kwantów charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego (charakterystyczne promieniowanie) danego pierwiastka a liczbą atomową Z danego pierwiastka, przy czym proporcjonalność ta obowiązuje wewnątrz jednej, wybranej serii (np. K, L, M). Zjawisko zaobserwował (1913) uczeń E. Rutherforda Harry Gwyn Jeffreys Moseley (1887-1915). Odkrycie prawa Moseleya przyczyniło się do znalezienia interpretacji dla Z jako liczby protonów w jądrze atomu (jądro atomowe).
Prawo Nernsta- prawo równowagi fazowej, prawo głoszące, że dla dwu nie mieszających się, będących w kontakcie i pozostających ze sobą w równowadze cieczy, stosunek stężeń (ściślej aktywności) trzeciego składnika, rozpuszczonego w każdej z tych cieczy, jest stały w danych warunkach temperatury i ciśnienia. Stosunek ów nazywa się współczynnikiem podziału.
Prawa Newtona
Pierwsza zasada dynamiki (prawo bezwładności) Jeżeli na ciało nie działają żadne siły zewnętrzne (lub jeżeli siły działające wzajemnie się znoszą), to ciało pozostaje w stanie spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnie prostoliniowym.
Druga zasada dynamiki (ruch, pęd) Zmiana ilości ruchu (czyli pędu) jest proporcjonalna do siły działającej i zachodzi wzdłuż prostej, na której ta siła działa.
Trzecia zasada dynamiki (prawo akcji i reakcji) Każdemu działaniu towarzyszy równe, lecz wprost przeciwne oddziaływanie (lub siły wywoływane wzajemnym oddziaływaniem dwu ciał mają wspólną linię działania, są sobie równe i odwrotnie skierowane).
Prawo Ohma
Natężenie prądu stałego jest proporcjonalne do całkowitej siły elektromotorycznej w obwodzie zamkniętym lub do różnicy potencjałów między końcami części obwodu nie zawierającej źródeł siły elektromotorycznej.
Prawo odbicia fali
Promień fali padający, promień odbity i prostopadła do powierzchni padania leżą w jednej płaszczyźnie, kąt odbicia jest równy kątowi padania (oba mierzone od prostopadłej).
ODBICIA ŚWIATŁA
Kąt odbicia światła jest równy kątowi padania, przy czym promień padający, odbity i prosta prostopadła do powierzchni granicznej poprowadzona w punkcie padania leżą w jednej płaszczyźnie
Prawo załamania fali
Jeżeli fala nie ulegnie całkowitemu odbiciu to: załamanie zachodzi ku prostopadłej, jeżeli drugie środowisko jest gęstsze, od prostopadłej – gdy jest ono rzadsze.
Prawo Pascala
Ciśnienie wewnątrz cieczy, pozostającej w równowadze, wywołane działaniem sił powierzchniowych, ma wartość jednakową we wszystkich punktach cieczy.
Prawo Plancka- prawo opisujące emisję światła przez ciało doskonale czarne znajdujące się w danej temperaturze. Zgodnie z nim emisja (i absorpcja) światła odbywa się w porcjach (kwantach) o energii hn, gdzie h - stała Plancka, n - częstotliwość fali światła, a zależność zdolności emisyjnej e od częstotliwości fali n i temperatury T wyrażona jest wzorem (tzw. wzór Plancka): gdzie c - prędkość światła, k - stała Boltzmanna. Prawo podał M. Planck w 1900. Wprowadzenie koncepcji porcjowanej (skwantowanej) emisji i absorpcji światła było ważnym impulsem w kierunku narodzin fizyki kwantowej. Prawo promieniowania Plancka jest szczególnym przypadkiem rozkładu Bosego-Einsteina.
Prawo Poiseuille�a - prawo opisujące natężenie Q przepływu laminarnego cieczy o współczynniku lepkości dynamicznej r przez kapilarę o długości l i promieniu r, pod wpływem różnicy ciśnień DP. Prawo Poiseuille�a wyrażone jest wzorem: Prawo odkrył francuski fizyk J.L. Poiseuille (1799-1869) w 1841.
Prawa Wiena - dwa prawa opisujące promieniowanie cieplne ciał. Pierwsze, tzw. prawo przesunięć Wiena, określa zmianę położenia maksimum rozkładu natężenia promieniowania cieplnego przy zmianie temperatury. Drugie prawo Wiena określa kształt rozkładu natężenia promieniowania cieplnego w części promieniowania krótkofalowego Oba prawa można wyprowadzić z prawa promieniowania Plancka.
Prawo Raoulta- prawo dotyczące prężności pary nad roztworem doskonałym w ustalonej temperaturze.
Prawo Stokesa- Stokesa równanie, hydrodynamiczne prawo opisujące siłę oporu F towarzyszącą jednostajnemu ruchowi ciała zanurzonego w lepkim płynie, prawdziwe w przypadku małych liczb Reynoldsa charakteryzujących przepływ (Re<<1).
ZASADA SUPERPOZYCJI- Natężenie pola elektr. wytworzonego przez układ ładunków jedt równe sumie geometrycdznej natężeń pochodzących od każdego z ładunków z osobna.
Prawo Webera-Fechnera - empiryczne prawo fizjologii określające skalę reakcji ludzkich zmysłów (wzroku, słuchu) na bodźce fizykalne. Zgodnie z nim zmysły reagują na zmianę bodźca o określony procent jego aktualnego poziomu (np. wzrok reaguje na wzrost natężenia oświetlenia o 1%). Rezultatem prawa Webera-Fechnera są logarytmiczne skale służące charakterystyce tych zjawisk fizykalnych, których opis pierwotnie oparty był na subiektywnym odczuciu ich wielkości (bel, fotometryczna skala wielkości gwiazdowych). Prawo podał ogólnie E.H. Weber, zmatematyzował je G.T. Fechner.
PIERWSZA TERMODYNAMIKI
Jest prawem zachowania energii dla układów termodynamicznych i można ją sformułować następująco: zmiana energii wewnętrznej układu równa się sumie dostarczonego do układu ciepła i pracy.
DRUGA TERMODYNAMIKI
Układ nie może przekazywać ciepła innemu układowi o niższej temperaturze bez wprowadzenia zmian w otoczeniu.
Prawo zachowania
Stwierdza, że w układzie odosobnionym pewne wielkości fizyczne nie ulegają zmianie w czasie, mając zawsze tę samą wartość liczbową. Do najważniejszych należą:
– prawo zachowania pędu,
–prawo zachowania energii,
ZACHOWANIA ENERGIIZasada, zgodnie z którą w układzie izolowanym suma energii (energia całkowita) jest wielkością stałą
ZACHOWANIA ENERGII MECHANICZNEJZasada, która mówi, że podczas ruchu ciała bez siłoporu (tarcia, lepkości itp.) jego całkowita energia mechaniczna (czyli suma energii kinetycznej i potencjalnej) się nie zmienia
– prawo zachowania masy,
–prawo zachowania momentu pędu
ZACHOWANIA PĘDUCałkowity pęd układu izolowanego zachowuje stałą wartość. Oznacza to, że zmiana pędu układu może nastąpić tylko pod wpływem działania sił zewnętrznych
– prawo zachowania ładunku elektrycznego. ZACHOWANIA ŁADUNKU ELEKTRYCZNEGOW układzie ciał izolowanych elektrycznie od otoczenia ładunek elektryczny może być przenoszony między ciałami układu, ale jego łączna wartość pozostaje stała
PRAWO ZACH. ŁADUNKU- W trakcie dowolnych procesów zachodzących w izolowanym elektrycznie ukladzie całkowity ładunek nie może uledz zmianie
– prawo zachowania liczby barionowej,
–prawo zachowania liczby leptonowej,
– prawo zachowania dziwności,
– prawo zachowania izospinu.
Teoria fizyki kwantowej
-pojawiła się w latach dwudziestych naszego wieku. Oto główne założenia tej teorii:
1. Wszystkie siły powstają dzięki wymianie dyskretnych porcji energii, zwanych kwantami.
W teorii kwantowej światło zostało podzielone na małe porcje zwane fotonami. Fotony zachowują się podobnie do punktowych cząstek. Gdy dwa elektrony wpadają na siebie, odpychają się nie z powodu zakrzywienia przestrzeni, lecz dlatego, że wymieniają porcje energii – fotony.
2. Różne siły są powodowane przez wymianę różnych kwantów
W słabych oddziaływaniach biorą na przykład udział kwanty zwane cząstkami W. Podobnie za oddziaływanie silne, utrzymujące protony i neutrony wewnątrz jądra atomowego, jest odpowiedzialna wymiana cząstek elementarnych zwanych mezonami p.
Zarówno bozony W i mezony p wykryto doświadczalnie za pomocą akceleratorów.
3. Nigdy nie możemy określić jednocześnie prędkości i położenia cząstki elementarnej.
Zasada nieoznaczności stwierdza, że nigdy nie możemy być pewni, gdzie jest elektron lub jaka jest jego prędkość. Najlepsze, co możemy zrobić to obliczyć prawdopodobieństwo, że elektron pojawi się w określonym miejscu z określoną prędkością.
4. Istnieje skończone prawdopodobieństwo, że cząstka „przetuneluje”, czyli dokona skoku kwantowego, przez nieprzepuszczalne bariery.
Jeden z najprostszych eksperymentów demonstrujących zjawisko tunelowanie kwantowego rozpoczyna się od umieszczenia elektronów w pudle. Normalnie elektron nie ma wystarczającej energii, by przejść przez ścianki pudła. Jeśli klasyczna fizyka jest poprawna, elektron nigdy go nie opuści. Według teorii kwantowej istnieje jednak prawdopodobieństwo, że fala elektronu rozprzestrzeni się i przejdzie przez ścianki pudełka do świata zewnętrznego.Tunelowanie kwantowe jest wykorzystywane w diodzie tunelowej wykorzystywanych w większości dzisiejszych urządzeń elektronicznych.
Wzory
Tabela ze wzorami
Kinematyka
Prędkość
| Definicja skalarnie | definicja wektorowo | postać różniczkowa |
 |  |  |
Gdy w chwili 0 znajduje się w punkcie 0 (zero), stosuje się postać uproszczoną 
Prędkość w zadaniach (użyteczne wzory)
| Rodzaj ruchu | Wartość chwilowa prędkości |
| Ruch jednostajny, v= const | |
| Ruch jednostajnie zmienny (a - const) | v = vpocz +a t |
Przyspieszenie
| Postać skalarna | Postać wektorowa | Przyspieszenie chwilowe |
 |  |  |
Przyspieszenie w zadaniach (użyteczne wzory)
| Rodzaj ruchu | Wartość chwilowa przyspieszenia |
| Ruch jednostajny, v= const | a = 0 - gdy prędkość nie zmienia się, a musi być równe 0 |
| Ruch jednostajnie zmienny (a - const) | a różne od 0 i stałe |
| Ruch po okręgu | przyspieszenie dośrodkowe  , lub  |
Droga w ruchu jednostajnym i jednostajnie zmiennym
| Wzór | Uwagi |
| Ruch jednostajny | |
| S = v . t | Podstawowa postać wynikająca z definicji prędkości |
| Ruch jednostajnie zmienny (przyspieszony lub opóźniony) | |
 | Prosta, łatwa w przekształceniach bardzo użyteczna w zadaniach(!), dziwnie „niedoceniana” postać wzoru na drogę. |
 | Najczęściej spotykana postać, wygodna, gdy znamy przyspieszenie. |
 | Postać użyteczna w wielu zastosowaniach gdy nie ma podanego czasu |
Dynamika
| Nazwa wzoru / wielkości i typ wyliczanej wielkości | Wzór podstawowy | Postać uproszczona (jeśli różni się od wzoru podstawowego) | Uwagi |
| Druga zasada dynamiki (wektor) |  |  | F - siła w niutonach m - masa w kg a - przyspieszenie w m/s2 Ważne tematy: |
| definicja pędu (wektor) |  | skalarnie p = m v | v - prędkość w m/s |
| definicja gęstości (skalar) |  | V - objętość w m3 | |
| siła (wektor) | 
| skalarnie: F = m a | p - pęd w kg/m t - czas w sekundach s m - masa, w kg a - przyspieszenie w m/s2 |
| współczynnik tarcia (skalar) |  | T - siła tarcia w niutonach N - siła dociskająca trące powierzchnie w niutonach | |
| Siły w różnych sytuacjach | |||
| określenie | wzór | co we wzorze | odnośniki |
| siła grawitacji, przy powierzchni Ziemi | F = m g | m - masa, g - przyspieszenie ziemskie | masa, spadek swobodny |
| Siła grawitacji dla ciał niebieskich |  | m1, m2 - masy przyciągających się ciał | Prędkości kosmiczne (w przygotowaniu) |
| siła wyporu | Fw = r × g ×Vzanurzone | r (ro) - gęstość płynu Vzanurzone - objętość zanurzonej części ciała | |
| siła parcia płynu | Fp = p. S | p - ciśnienie S - pole powierzchni | |
| Siła tarcia | T = f .N | f - współczynnik tarcia N - siła dociskająca | |
| siła sprężysta (wartość) | Fs=k.x | k - współczynnik sprężystości x - odkształcenie (rozciągnięcie, lub ściśnięcie) | |
Energia, praca
| Praca | W = F. s. cos a | F - siła, s - droga, a - kąt między kierunkiem siły, a kierunkiem przesunięcia | (teoria - praca) |
| Energia kinetyczna |  | m - masa ciała v - prędkość ciała | (teoria - energia kinetyczna) |
| Energia potencjalna ciężkości. | Epot_ciezk = m . g . h
| m - masa ciała g - przyspieszenie ziemskie h - wysokość, na jakiej znajduje się ciało | (teoria - rozdział energia) |
Elektryczność
| Definicja oporu elektrycznego przewodnika |  | U - napięcie na końcach przewodnika I - natężenie prądu płynącego przez przewodnik |
| Natężenie prądu elektrycznego |  | I - natężenie prądu w amperach |
| Pojemność kondensatora Pojemność przewodnika
| 
| C – pojemność w faradach Q – ładunek zgromadzony na przewodniku, lub okładce kondensatora (na drugiej okładce będzie ładunek taki sam co do wartości, lecz o przeciwnym znaku) U – napięcie między okładkami kondensatora w woltach V – potencjał przewodnika po wprowadzeniu na niego ładunku Q |
Drgania
| okres drgań wahadła matematycznego |  | l - długość wahadła w metrach g - przyspieszenie grawitacyjne (ziemskie) w m/s2 |
Matematyka
Objętość kuli: 
Macierz obrotu w lewo o kąt j : 
Wzory skróconego mnożenia:
(a+b)2 = a2 + 2.a.b + b2
(a+b).(a-b) = a2 + b2
Użyteczne przybliżenia wzorów:
Dla x<<1>
Trygonometria:
Parzystość funkcji trygonometrycznych:
Funkcje nieparzyste - sinus, tangens i kotangens
sin(-a ) = - sin a
tg(-a ) = - tg a
ctg(-a ) = - ctg a
Funkcja parzysta - kosinus:
cos(-a ) = cos a
Funkcje trygonometryczne sumy kątów:
sin (a + b) = sin a .cos b + sin b .cos a
cos (a + b) = cos a .cos b - sin a .sin b
Funkcje trygonometryczne podwojonych kątów:
sin 2a = 2 .sin a . cos a
cos 2a = cos2a - sin2a
Potrojone kąty:
sin 3a = sin a (3 - 4.sin2a ) = sin a (3 cos a - sin2a )
cos 3a = cos a (4.cos2a - 3) = cos a (cos2a - 3.sin2a )
Funkcje połowy kąta dla kątów pierwszej ćwiartki
(dla kątów od 2 do 3 ćwiartki) może zmienić się znak wyniku, więc trzeba go ustalać osobno):
Zmiana sum i różnic funkcji trygonometrycznych na iloczyny:
Rozwišzywanie trójkštów
Twierdzenie sinusów:
Twierdzenie kosinusów:a2 = b2 + c2 – 2.b.c.cos a
|  |
Subskrybuj:
Posty (Atom)